نحوه کار با مواد شیمیایی خورنده

بسیاری از مواد شیمیایی موجود در آزمایشگاه های شیمی یا محل کار می توانند خطرناک باشند. شامل مواد شیمیایی سمی، قابل اشتعال، انفجاری و خورنده است.

اسیدها و بازها به ویژه خورنده هستند. آنها می توانند باعث سوختگی پوست و آسیب به غشای مخاطی شوند. برای درک نحوه برخورد ایمن با مواد شیمیایی خورنده، مانند پوشیدن PPE مناسب و آموزش در فرآیندهای نشت، به خواندن ادامه دهید.

مواد شیمیایی خورنده چیست؟

مواد شیمیایی خورنده می توانند مواد دیگر را از طریق انواع مختلف واکنش های شیمیایی تجزیه کنند.

اینها عمدتاً شامل شکستن پیوندهای ترکیبات به اجزای ساده تر یا ایجاد ترکیبات جدید با حل کردن ترکیب اصلی است.

به عنوان مثال، فلزات عنصری مانند آلومینیوم را می توان در اسیدها “حل” کرد. این زمانی اتفاق می افتد که اتم هیدروژن در اسید با فلز جایگزین شود. از این رو اسیدها به عنوان خورنده طبقه بندی می شوند.

انواع دیگر مواد شیمیایی که به عنوان خورنده در نظر گرفته می شوند عبارتند از: بازهای قوی، عوامل اکسید کننده و عوامل کاهنده.

تعریف و خواص

مواد شیمیایی خورنده معمولاً به صورت مایع یا محلول هستند. بسته به غلظت و قدرت، آنها می توانند باعث آسیب یا تخریب سایر مواد مانند در مورد هوازدگی سنگ شوند. کربنات های موجود در سنگ ها در اثر واکنش با باران اسیدی تجزیه می شوند و نمک و آب تشکیل می دهند.

وقتی صحبت از مواد آلی مانند پروتئین ها می شود، مواد شیمیایی خورنده می توانند باعث دناتوره شدن پلیمرهای پروتئین ها شوند و پیوندهای پپتیدی را بشکنند.

واکنش مواد شیمیایی خورنده به مواد دیگر تقریبا همیشه گرمازا است. انرژی گرمایی آزاد شده مربوط به شکستن پیوندهای شیمیایی است.

انواع متداول مواد شیمیایی خورنده

رایج ترین انواع مواد شیمیایی خورنده اسیدها، بازها، عوامل اکسید کننده و عوامل کاهنده هستند.

اسیدها با اجازه دادن به اتم های فلزی برای جایگزینی اتم های هیدروژن، فلزات را خورده می کنند. هیدروژن به صورت گاز آزاد می شود در حالی که یک ترکیب جدید، یک نمک، تشکیل می شود.

بازها مواد آلی مانند پروتئین ها و چربی ها را با شکستن پیوندهای پپتیدی آنها خورده می کنند. پروتئین ها هیدرولیز می شوند. در همین حال، پیوندهای کووالانسی اشباع یا غیر اشباع چربی ها به کمک گرمای ایجاد شده در اثر واکنش پایه با آب شکسته می شوند. صابونی شدن رخ می دهد.

در نهایت، واکنش های اکسیداسیون و کاهش اکسیداسیون عوامل اکسید کننده و عوامل احیا کننده به طور همزمان رخ می دهد. آنها یا با جدا کردن الکترون ها یا اهدای الکترون، مواد را خورده می کنند.

چگونه می توانید با خیال راحت با مواد شیمیایی خورنده برخورد کنید؟

استفاده از مواد شیمیایی خورنده خطرناک است، اما اگر از قوانین و استانداردهای مناسب پیروی کنید، که در برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی موجود است، می‌توانید با خیال راحت با آنها رفتار کنید. این ممکن است شامل پوشیدن انواع خاصی از PPE باشد.

رعایت استانداردها و پروتکل های ایمنی هنگام کار با مواد شیمیایی خورنده بسیار مهم است.

تجهیزات حفاظت فردی (PPE)

استفاده از عینک، دستکش لاستیکی و پیش بند یا روپوش آزمایشگاهی یک روش ایمنی استاندارد هنگام کار در آزمایشگاه شیمی یا با هر نوع ماده شیمیایی در محل کار است.

با این حال، هنگام کار با مواد شیمیایی بسیار خورنده در یک محیط صنعتی، تجهیزات حفاظت فردی تخصصی‌تر (PPE) ممکن است ضروری باشد. برای مثال، ممکن است لازم باشد هنگام استفاده از اسید سولفوریک غلیظ، لباس بیرونی محافظ بیشتری بپوشید.

چگونه باید مواد شیمیایی خورنده را ذخیره کنید؟

مواد شیمیایی خورنده نسبت به فلزات، بیشتر مواد معدنی (به ویژه کربنات ها)، اکسیدها، بافت های زنده و برخی مواد آلی واکنش پذیری بالایی دارند.

برخی از اسیدها، مانند اسید هیدروفلوئوریک، حتی می توانند شیشه را در درجات مختلف حل کنند. در بیشتر موارد از بطری های شیشه ای برای نگهداری مواد شیمیایی خورنده استفاده می شود.

با این حال، استفاده از ظروف شیشه ای برای مقادیر زیادی از مواد شیمیایی خورنده عملی نیست. از ظروف پلاستیکی به ویژه بشکه ها و مخازن پلی اتیلن استفاده می شود.

روش های حمل و نقل ایمن چیست؟

برخی از مواد شیمیایی خورنده به طور بالقوه قابل اشتعال و انفجار هستند که با مواد دیگر واکنش نشان دهند. آنها همچنین بخارات سمی آزاد می کنند.

مهم است که آنها را در ظروف بی اثر و در بسته هنگام حمل و نقل نگهداری کنید. برخی از مواد شیمیایی خورنده نیز باید در دمای پایدار نگهداری شوند تا از تجمع فشار گاز در داخل ظروف جلوگیری شود.

در شرایط اضطراری شیمیایی چه باید کرد؟

در شرایط اضطراری شیمیایی، چه در آزمایشگاه، چه در کارخانه تولیدی، یا در یک محیط هوای آزاد در حین حمل و نقل (به عنوان مثال در مورد تصادف جاده ای)، اولویت نجات جان افراد و جلوگیری از صدمات است.

پروتکل ها و مقررات استانداردی برای رسیدگی به شرایط اضطراری شیمیایی وجود دارد. روش های خاص بسته به نوع مواد شیمیایی متفاوت است.

با این حال، تخلیه افرادی که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند اولویت اصلی است. مرحله دوم مهار برای جلوگیری از گسترش بیشتر مواد شیمیایی است. این ماده شیمیایی ممکن است از نظر فیزیکی حاوی نشت نفت باشد، یا ممکن است از نظر شیمیایی خنثی شود.

در موارد دیگر، مانند نشت گاز سمی، چاره ای جز تخلیه وجود ندارد. در نهایت، پاکسازی مناسب باید در اسرع وقت انجام شود.

همیشه برگه داده های ایمنی را برای مواد شیمیایی مورد استفاده خود بررسی کنید.

واکنش به نشت مواد شیمیایی

واکنش خاص به نشت مواد شیمیایی بسته به نوع ماده شیمیایی و محل ریزش متفاوت است.

اولین قدم شما ممکن است تخلیه هر کسی باشد که تحت تأثیر نشت قرار گرفته است. ثانیاً، در صورت امکان، ماده شیمیایی باید حاوی آن باشد. این ممکن است شامل ایجاد موانع برای جلوگیری از گسترش بیشتر مواد شیمیایی یا حداقل جلوگیری از ورود افراد به منطقه خطرناک باشد.

اگر ماده شیمیایی را می توان خنثی کرد، باید از عوامل خنثی کننده استفاده شود.

اهمیت آموزش و انطباق

اولین واکنش‌دهنده‌های حرفه‌ای، مانند امدادگران و آتش‌نشانان، در رسیدگی به شرایط اضطراری شیمیایی به خوبی آموزش دیده‌اند.

با این حال، کارفرمایان و کارمندان نیز موظف به آموزش مناسب در مورد نحوه رسیدگی به موارد اضطراری شیمیایی هستند. این آموزش باید در تمرینات استاندارد آتش نشانی برای هر کسی که ممکن است تحت تأثیر نشت مواد شیمیایی خورنده یا حادثه قرار گیرد گنجانده شود.

آموزش کارکنان باید شامل چه مواردی باشد؟

محتوای خاص آموزش کارمندان بسته به عوامل مختلفی مانند محیط کار، نوع مواد شیمیایی و سطح تخصص یا دانش موجود متفاوت خواهد بود.

به طور کلی، آموزش باید شامل پروتکل های ایمنی مانند پوشیدن PPE، برنامه های تخلیه، پروتکل های مهار و پروتکل های پاکسازی باشد.

الزامات و استانداردهای نظارتی چیست؟

الزامات و استانداردهای قانونی برای مواد شیمیایی خورنده بسته به حوزه قضایی یا کشور متفاوت است. با این حال، این مقررات ممکن است همپوشانی داشته باشند و شباهت هایی وجود داشته باشد.

این شباهت ها مواردی مانند جابجایی، ساخت، نگهداری، برچسب زدن و حمل و نقل مواد شیمیایی خورنده را شامل می شود.

استانداردهای نظارتی ممکن است پوشیدن PPE، استفاده از مواد بی اثر به عنوان ظروف ذخیره سازی و امکانات مناسب مانند ایستگاه های شستشو یا دوش و سیستم های تهویه را الزامی کند. مقررات و استانداردها نیز آموزش صحیح کارکنان را الزامی می کند.

بهترین روش ها برای دست زدن به مواد شیمیایی خورنده

هنگامی که صحبت از بهترین شیوه ها برای دست زدن به مواد شیمیایی خورنده می شود، سلامت و ایمنی کارکنان شما نگرانی اصلی است.

چه در آزمایشگاه باشد، چه در کارخانه تولیدی، یا در هنگام حمل مواد شیمیایی خورنده، استانداردهای ایمنی باید رعایت شود.

رایج ترین آنها استفاده از PPE مناسب است. باید تهویه مناسب، ایستگاه های شستشوی مناسب و سیستم های ایمنی خودکار در محل وجود داشته باشد. کارکنان باید به درستی آموزش دیده و با دانش مواد شیمیایی بر اساس MSDS مجهز شوند.

نحوه انجام ارزیابی ریسک

انجام ارزیابی ریسک یک فرآیند چند وجهی و چند مرحله ای است. هدف اصلی تعیین سطح خطری است که ماده شیمیایی خورنده تحت شرایط خاص ایجاد می کند.

ارزیابی ریسک ممکن است شامل مراحل زیر باشد:

• شناسایی خطرات فیزیکی و سلامتی
• تعیین مکان ها و شرایطی که ماده شیمیایی مورد استفاده یا ذخیره می شود
• برشمردن وقایع، بیماری ها یا جراحات خطرناک احتمالی
• شدت هر رویداد خطرناک، بیماری یا آسیب احتمالی را ارزیابی کنید
• تعیین خطرات بهداشتی و زیست محیطی مواد شیمیایی
• یک سیستم مدیریت خطر ایجاد کنید

چه پروتکل های ایمنی باید اجرا شود؟

پروتکل های ایمنی برای دست زدن به مواد شیمیایی خورنده را می توان به دو دسته تقسیم کرد: پروتکل های عمومی و اختصاصی.

پروتکل‌های عمومی شامل پوشیدن و استفاده از تجهیزات ایمنی، نصب تجهیزات ایمنی و پیروی از دستورالعمل‌های واکنش اولیه است که شامل کمک‌های اولیه و تخلیه می‌شود.

پروتکل های خاص بر اساس نوع ماده شیمیایی و خطرات آن است. این شامل مهار و خنثی سازی مناسب مواد شیمیایی است.

نتیجه گیری

رسیدگی به مواد شیمیایی خورنده به سطوح مختلفی از پاسخ ها بسته به نوع ماده شیمیایی نیاز دارد. این می تواند پروتکل های ایمنی عمومی مانند تخلیه باشد. همچنین ممکن است پروتکل های خاصی مانند استفاده از عوامل خنثی کننده برای مواد شیمیایی خورنده وجود داشته باشد. بهترین شیوه های صنعت و الزامات نظارتی وجود دارد که باید رعایت شود، که شامل آموزش مناسب کارکنان می شود.